Τα Θεοφάνεια γνωστά και ως Ημέρα των Τριών Βασιλέων, είναι μια γιορτή, που πέφτει την τελευταία από τις 12 ημέρες των Χριστουγέννων. Σήμερα, τα Θεοφάνεια γιορτάζονται διαφορετικά από διάφορα χριστιανικά δόγματα και από χώρα σε χώρα.
Πώς γιορτάζουν οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί τα Θεοφάνεια
Στην Ορθόδοξη Εκκλησία, γιορτάζεται η βάπτιση του Χριστού και κατ’επέκταση η φυσική αποκάλυψη μιας θεότητας στους θνητούς. Οι πιστοί παρακολουθούν μια εκκλησιαστική τελετή όπου ένας ιερέας ευλογεί το νερό και στη συνέχεια το χρησιμοποιεί για να ευλογήσει το εκκλησίασμα. Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί πιστεύουν, ότι όλο το νερό αγιάζεται στα Θεοφάνεια και μάλιστα στην Ανατολική Ευρώπη πολλοί κάνουν βουτιές σε παγωμένες λίμνες σε μια προσπάθεια να ξεπλύνουν τις αμαρτίες τους.
Πώς γιορτάζουν τα Θεοφάνεια οι μη Ορθόδοξοι
Μεταξύ των Καθολικών και άλλων μη Ορθοδόξων Χριστιανών, τα Θεοφάνεια εστιάζουν σε ένα άλλο σημαντικό γεγονός στη ζωή του Χριστού: την άφιξη των Μάγων, τριών σοφών από την Ανατολή που μερικές φορές αναφέρονται ως βασιλιάδες. Τα ευαγγέλια δίνουν διαφορετικές αφηγήσεις για την επίσκεψη των Μάγων στη Βηθλεέμ. Ωστόσο, δεδομένου ότι δεν ήταν Εβραίοι, το γεγονός ότι οι Μάγοι έβλεπαν τον Ιησού ως άξιο λατρείας, θεωρείται απόδειξη, ότι το μωρό αυτό ήταν η εκδήλωση του Θεού στη Γη — κεντρικό στοιχείο της ιδέας των Θεοφανείων.
Παραδόσεις Θεοφανείων από όλο τον κόσμο
Οι Γάλλοι από τον 14ο αιώνα τα Θεοφάνεια σερβίρουν παραδοσιακά “galette des rois”, για να γιορτάσουν την άφιξη των Τριών Βασιλέων στη φάτνη όπου γεννήθηκε ο Ιησούς. Η ευχαρίστηση που προσφέρει ένα “galette des rois” δεν οφείλεται απλώς στην υπέροχη γεύση του – είναι επίσης η προσμονή να δεις αν θα είσαι ο τυχερός, που θα ανακαλύψει το “la fève”, ένα μικροσκοπικό γούρι, κρυμμένο μέσα σε μια από τις φέτες. Αν ναι, είσαι «βασιλιάς για μια μέρα» και παίρνεις τη θέση σου σε μια γαλλική παράδοση 700 ετών.
Στη Λατινική Αμερική, οι άνθρωποι ψήνουν “rosca de reyes” (ψωμί των βασιλιάδων), ένα γλυκό ψωμί σε σχήμα κύκλου, που μοιάζει με στέμμα. Αν και οι παραδόσεις ποικίλλουν ελαφρώς σε όλη την περιοχή, μερικά παιδιά μαζεύουν γρασίδι και νερό το βράδυ πριν από τα Θεοφάνεια, για τα ζώα που συνόδευαν τους τρεις μάγους και λαμβάνουν δώρα από αυτούς το επόμενο πρωί για την καλή τους πράξη.
Στην Ιταλία, τα Θεοφάνεια είναι επίσης γνωστά ως “Befana”, ένα λαϊκό φεστιβάλ, που γιορτάζει το θρύλο μιας ηλικιωμένης γυναίκας ή μιας μάγισσας με αυτό το όνομα. Όπως λέει η ιστορία, η Befana προστάτευσε τους Μάγους στο δρόμο τους προς τη Βηθλεέμ. Όταν ξεκίνησαν, οι Μάγοι, αποφάσισε να τους ακολουθήσει αναζητώντας το μωρό Ιησού. Στη διαδρομή, η ηλικιωμένη γυναίκα φέρνει δώρα σε παιδιά με καλή συμπεριφορά σε όλη την Ιταλία – μια παράδοση παρόμοια με τον Άγιο Βασίλη.
Μια άλλη παράδοση που εφαρμόζεται και στην Ευρώπη αλλά είναι πιο κοινή σε ορισμένα μέρη της Βόρειας Αμερικής είναι γνωστή ως «κιμωλία στην πόρτα». Το έθιμο περιλαμβάνει το γράψιμο των αρχικών των Μάγων, που είναι παραδοσιακά γνωστοί ως Caspar, Melchior και Balthazar, πάνω ή πάνω από την πόρτα του σπιτιού κάποιου. Αυτά τα αρχικά – C.M.B. – αντιπροσωπεύουν επίσης τη φράση “Christus mansionem benedicat”, λατινικά για “είθε ο Χριστός να ευλογεί αυτήν την κατοικία”. Οι πιστοί προσθέτουν επίσης αριθμούς για το τρέχον έτος και σημάδια, που αντιπροσωπεύουν τον σταυρό του Χριστιανισμού.
Αν και είναι γνωστά με διαφορετικά ονόματα σε διαφορετικούς πολιτισμούς και χώρες, τα Θεοφάνεια, έχουν τις ρίζες του στην πίστη της χριστιανικής εκκλησίας, ότι ο Ιησούς Χριστός ήταν η ανθρώπινη ενσάρκωση του Θεού και γι’αυτό γιορτάζονται μέχρι σήμερα με λαμπρότητα σε πολλά μέρη του κόσμου.
