Ένας έντονος πονοκέφαλος μπορεί να καταστρέψει την ημέρα σας, να επιβαρύνει τη σχέση σας με τα μέλη της οικογένειας και να επηρεάσει την ικανότητά σας να εργαστείτε ή να ασκηθείτε.
Στις ΗΠΑ για παράδειγμα, οι πονοκέφαλοι ευθύνονται για 112 εκατομμύρια ημέρες ασθενείας κάθε χρόνο. Ενώ το ένα τρίτο του πληθυσμού έχει πονοκεφάλους, οι γυναίκες υποφέρουν περισσότερο από τους άνδρες.
Οι γυναίκες που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία έχουν περισσότερες πιθανότητες να ταλαιπωρούνται από συχνούς πονοκεφάλους. Μία στις τέσσερις γυναίκες κάτω των 45 ετών αναφέρουν, ότι πάσχουν από «σοβαρούς» πονοκεφάλους ή ημικρανίες.
Υποφέρετε από κεφαλαλγία τάσης ή ημικρανία;
Οι πιο συνηθισμένοι τύποι πονοκεφάλων για τις γυναίκες είναι οι πονοκέφαλοι τάσης (έντασης) και οι ημικρανίες.
Ο Πονοκέφαλος Έντασης:
Είναι ένας διάχυτος, ήπιας έως μέτριας έντασης πονοκέφαλος και ο πόνος περιγράφεται ως συνεχές αίσθημα “πίεσης” ή “σφίξιμο” γύρω από το κεφάλι.Τα περισσότερα άτομα θα τη βιώσουν κάποια στιγμή στη ζωή τους. Σε αντίθεση με την ημικρανία, ο πόνος δεν είναι έντονος και συνήθως δεν αναγκάζει τους πάσχοντες να διακόψουν τις δραστηριότητές τους.
Δεν επιδεινώνεται από τη σωματική δραστηριότητα και συνήθως δεν συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα.
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, τα επεισόδια πονοκεφάλου τάσης συμβαίνουν περιστασιακά και δεν συνιστούν ιδιαίτερο εμπόδιο στην καθημερινότητα (επεισοδιακή μορφή). Ωστόσο, περίπου 2%-3% του πληθυσμού εμφανίζει καθημερινά ή σχεδόν καθημερινά επεισόδια (χρόνια μορφή). Σε αυτή την ομάδα πασχόντων, η ποιότητα ζωής υποβαθμίζεται σημαντικά και η ανάπτυξη πονοκεφάλου από κατάχρηση παυσίπονων παρατηρείται συχνά.
Κεφαλαλγίες Ημικρανίας:
Περιλαμβάνουν πόνο στη μία πλευρά του κεφαλιού (15 % των ασθενών μπορεί να έχουν πόνο και στις δύο πλευρές). Συνήθως διαρκούν 4-72 ώρες (αυτό το διάστημα περιλαμβάνει και τα συμπτώματα πριν και μετά τον πονοκέφαλο). Ο πόνος επιδεινώνεται από τη σωματική δραστηριότητα, παρουσιάζεται ευαισθησία στο φως, τον ήχο ή τη μυρωδιά, ναυτία και/ή έμετος (οι ασθενείς με πονοκεφάλους τύπου έντασης, συνήθως δεν έχουν ναυτία)
Τι είναι οι ορμονικοί πονοκέφαλοι;
Σύμφωνα με μελέτες, οι γυναίκες υποφέρουν από ημικρανίες σε ποσοστό τρεις φορές υψηλότερο από ό,τι οι άνδρες. Οι πιο πιθανοί ένοχοι είναι οι ορμονικές διακυμάνσεις, που προκύπτουν σε σημαντικά στάδια της ζωής, ορισμένες ιατρικές παθήσεις, ακόμη και φαρμακευτικά προϊόντα, που απευθύνονται σε γυναίκες (όπως τα αντισυλληπτικά), σύμφωνα με την “American Headache Society”.
Οι ορμονικοί πονοκέφαλοι είναι πονοκέφαλοι -συνήθως ημικρανίες- που προκαλούνται ή επιδεινώνονται από την αλλαγή των επιπέδων των οιστρογόνων και της προγεστερόνης. Τα οιστρογόνα είναι υπεύθυνα για την ανάπτυξη και τη ρύθμιση του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος. Αυτές οι ορμόνες εμπλέκονται στον έλεγχο των εμμηνορροϊκών κύκλων και της εγκυμοσύνης. Αλλά επηρεάζουν επίσης χημικές ουσίες στον εγκέφαλό σας οι οποίες με τη σειρά τους επηρεάζουν την αίσθηση του πόνου.
Οι αλλαγές στις ορμόνες μπορεί να είναι ένας από τους λόγους, που οι γυναίκες έχουν περισσότερους πονοκεφάλους από τους άνδρες. Μεταξύ άλλων, τα επίπεδα αυτών των ορμονών στο σώμα μειώνονται απότομα λίγο πριν από την εμμηνόρροια και αυτή η ξαφνική «πτώση» μπορεί να οδηγήσει σε ημικρανίες και πονοκεφάλους.
Κύριες αιτίες των ορμονικών πονοκεφάλων
- εμμηνόρροια
- λήψη από του στόματος αντισυλληπτικών
- εγκυμοσύνη
- γαλουχία
- εμμηνόπαυση
Ακολουθεί μια ματιά στο πως, οι ορμόνες θέτουν τις γυναίκες σε μεγαλύτερο κίνδυνο πονοκεφάλου, και ιδιαίτερα ημικρανιών, σε διάφορες φάσεις της ζωής τους.
Εφηβεία
Μόλις τα κορίτσια φτάσουν στην εφηβεία, είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν πονοκεφάλους. Σύμφωνα με μια μελέτη στο ιατρικό περιοδικό “Headache”, σε σχεδόν 900 κορίτσια μεταξύ 9 και 18 ετών, λίγο πάνω από τα μισά από αυτά που είχαν αρχίσει να έχουν έμμηνο ρύση είχαν πονοκεφάλους κατά τη διάρκεια της περιόδου τους, ενώ το 37% όλων των κοριτσιών ανέφεραν μηνιαία πονοκεφάλους (είτε είχαν αρχίσει να έχουν έμμηνο ρύση είτε όχι).
Πονοκέφαλοι που σχετίζονται με την έμμηνο ρύση
Τα προεφηβικά κορίτσια και αγόρια έχουν πονοκεφάλους με τον ίδιο ρυθμό. Ωστόσο, εμφανίζονται πιο συχνά στα κορίτσια μόλις φτάσουν στην εφηβεία και ξεκινήσει ο εμμηνορροϊκός τους κύκλος. Οι πονοκέφαλοι αυτοί συνήθως εξασθενούν ξανά μόνο μετά την εμμηνόπαυση.
Σύμφωνα με μελέτες περίπου το 50 -60 % των πονοκεφάλων στις γυναίκες είναι ημικρανίες περιόδου. Αυτές μπορεί να συμβούν κατά τη διάρκεια της ωορρηξίας ή πριν, κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά από μια περίοδο.
Η σεροτονίνη είναι πιθανότατα το κύριο ορμονικό έναυσμα στους πονοκεφάλους τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες. «Αλλά, για τις γυναίκες, ο τρόπος με τον οποίο η σεροτονίνη αλληλεπιδρά με τις γυναικείες ορμόνες όπως τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη, μπορεί να είναι το έναυσμα για τις ημικρανίες της περιόδου», λέει ο Δρ Rettig.
Εμμηνορροϊκές ημικρανίες
Οι εμμηνορροϊκές ημικρανίες συχνά ξεκινούν ως μονόπλευρος, σφύζων πονοκέφαλος που συνοδεύεται από ναυτία, έμετο ή ευαισθησία σε έντονα φώτα και ήχους.
Προεμμηνορροϊκός πονοκέφαλος
Ορισμένες γυναίκες εμφανίζουν έναν προεμμηνορροϊκό (PMS) πονοκέφαλο με συμπτώματα, που είναι λίγο διαφορετικά από τον πονοκέφαλο της περιόδου ή την ημικρανία. Μπορεί να έχετε πονοκέφαλο που συνοδεύεται από κόπωση, ακμή, πόνο στις αρθρώσεις, μειωμένη ούρηση, δυσκοιλιότητα και έλλειψη συντονισμού. Μπορεί επίσης να παρουσιάσετε αύξηση της όρεξης και λαχτάρα για σοκολάτα, αλάτι ή αλκοόλ.
Αντιμετώπιση
Για να δείτε εάν ο εμμηνορροϊκός σας κύκλος επηρεάζει τους πονοκεφάλους σας, δοκιμάστε να κρατάτε ένα ημερολόγιο για να παρακολουθείτε πότε αρχίζουν τα συμπτώματά σας. Εάν δείτε ένα μοτίβο, ο γιατρός σας μπορεί να σας προτείνει:
- έναρξη φαρμακευτικής αγωγής πριν αρχίσει ο μηνιαίος έμμηνος κύκλος σας, για να μειώσετε τον πόνο του πονοκεφάλου
- λήψη από του στόματος αντισύλληψης ή χρήση θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης, η οποία μπορεί να ωφελήσει ορισμένους ασθενείς αλλά όχι όλους
- και σε ορισμένες περιπτώσεις, διακοπή του εμμηνορροϊκού κύκλου με τη βοήθεια φαρμάκων εάν ο πόνος είναι ιδιαίτερα έντονος
Εγκυμοσύνη
Περίπου το 15 -20 % των εγκύων γυναικών έχουν ημικρανίες. Περισσότεροι από τις μισές, διαπιστώνουν, ότι οι ημικρανίες τους εμφανίζονται λιγότερο συχνά καθώς πλησιάζουν στον τοκετό. Ωστόσο, οι ημικρανίες μπορεί να επιδεινωθούν κατά την περίοδο μετά τον τοκετό.
Οι ημικρανίες, αν και είναι έντονα επώδυνες για τη μέλλουσα μαμά, δεν ενέχουν κινδύνους για το αναπτυσσόμενο μωρό. Και, σύμφωνα με τον Δρ Rettig, «Εάν μια γυναίκα έχει ιστορικό ημικρανιών και δεν υπάρχουν άλλα προβλήματα υγείας, τότε οι ημικρανίες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης συνήθως, δεν είναι κάτι που πρέπει να την ανησυχεί».
Ωστόσο, εάν εμφανιστεί για πρώτη φορά πονοκέφαλος, που μοιάζει με ημικρανία κατά την εγκυμοσύνη, ενημερώστε το γιατρό σας. Είναι σημαντικό να αποκλείσετε οποιαδήποτε άλλη επικίνδυνη κατάσταση με μια σειρά εξετάσεων.
Εμμηνόπαυση
Κατά την εμμηνόπαυση, οι διακυμάνσεις των ορμονών μπορεί να προκαλέσουν πονοκεφάλους και ημικρανίες. Οι ημικρανίες μπορεί επίσης να επιδεινωθούν τα χρόνια αμέσως πριν από την εμμηνόπαυση, την περίοδο της περιεμμηνόπαυσης.
Ανάλογα με το πόσο σοβαροί και συχνοί είναι οι πονοκέφαλοι σας, η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει συνεχή ορμονοθεραπεία κατά την εμμηνόπαυση ή κάποια από τις διαθέσιμες μη ορμονικές επιλογές όπως για παράδειγμα:
- αλλαγές στον τρόπο ζωής, μόνες τους ή σε συνδυασμό με μια μη συνταγογραφούμενη θεραπεία όπως οι ισοφλαβόνες
- αντικαταθλιπτικά όπως βενλαφαξίνη, φλουοξετίνη και παροξετίνη
- Gabapentin (ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται συνήθως για τη θεραπεία της επιληψίας, του νευροπαθητικού πόνου και των εξάψεων)
- υστερεκτομή και/ή η αφαίρεση των ωοθηκών (η οποία όμως μπορεί σε πολλές περιπτώσεις να αυξήσει τη συχνότητα των ημικρανιών και των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης)
Συμπέρασμα
«Με όλες τις προόδους στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι πονοκέφαλοι επηρεάζουν τις γυναίκες σε διάφορες φάσεις της ζωής τους και πώς να τις αντιμετωπίσουμε, νομίζω ότι μπορούμε να βοηθήσουμε πολλές γυναίκες να αντιμετωπίσουν την ενόχληση, ή ακόμα και τον έντονο πόνο, που προκαλούν οι πονοκέφαλοι και οι ημικρανίες», συμβουλεύει ο Δρ. Rettig. «Είναι σημαντικό να συνεργάζεστε στενά με τον γιατρό σας
Η ημικρανία καθώς και οι πονοκέφαλοι έντασης μπορούν να αντιμετωπιστούν, επιτρέποντάς σας να απολαύσετε τις καθημερινές σας δραστηριότητες. Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι ορμόνες σας επηρεάζουν και πώς μπορούν να προκαλέσουν ημικρανίες ή πονοκεφάλους είναι το πρώτο βήμα για να βρείτε θεραπευτικές επιλογές που λειτουργούν για εσάς.
