Nirvana, Pearl Jam, Soundgarden, Alice in Chains: μερικά, μόνο, από τα μεγαθήρια της μουσικής σκηνής, που το άκουσμά τους μας φέρνει στο μυαλό μια, κυρίως, λέξη. Grunge. Μια λέξη, ένας όρος, που τάραξε τα νερά της μουσικής βιομηχανίας, στις αρχές των 90s, με τον επιθετικό του ήχο και την προκλητική γλώσσα των στίχων.
Οι grunge μπάντες στα τραγούδια τους μιλούσαν για τον φόβο, την οργή, την θλίψη, την αντίδραση, την πλήρη απάθεια και απαξίωση και τα κοινωνικά προβλήματα που αντιμετώπιζαν, τόσο τα μέλη, όσο και ο κόσμος γύρω τους. Αυτός ήταν και ο λόγος που η grunge βρήκε τεράστια ανταπόκριση από μια γενιά που έψαχνε απεγνωσμένα για κάτι αληθινό, με το οποίο να μπορέσει να ταυτιστεί.
Τι είναι η Grunge;
Η grunge είναι ένα ξεχωριστό μουσικό είδος που εμφανίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του ‘80 και αρχές του ‘90, όπου και μεσουράνησε, στο Seattle. Για αυτό, άλλωστε, είναι γνωστή ως Seattle Sound, ή αλλιώς ήχος ή σκηνή του Seattle.
Αποτελεί ένα μοναδικό μείγμα μουσικών στοιχείων και μια κουλτούρα που τη ξεχωρίζει από άλλα είδη. Διακρίνεται για τον ακατέργαστο ήχο της, που συνδυάζει στοιχεία punk rock, alternative rock, indie rock και heavy metal.
Ξεφεύγοντας από τα φρου-φρου και αρώματα της μουσικής σκηνής των 80s, η grunge δεν αποσκοπούσε στο να πουλήσει κάποιο image. Στη σκηνή κυριαρχούσαν καρό πουκάμισα, άπλυτα μαλλιά και σκισμένα τζιν, προβάλλοντας αδιαφορία ως προς την εξωτερική εμφάνιση και έχοντας μοναδικό σκοπό την έκφραση της ωμής αλήθειας.
Παρόλα αυτά, για πολλούς, η grunge δεν αποτελεί μουσικό όρο, αλλά ακόμα ένα κατασκεύασμα των δισκογραφικών της εποχής, που ως στόχο είχαν -τι άλλο;- το χρήμα. Υποστηρίζουν ότι περισσότερο χαρακτηρίζει μια ολόκληρη κουλτούρα, παρά μουσική.
Χαρακτηριστικά της grunge
Ακατέργαστος ήχος: Σε αντίθεση με την υψηλής παραγωγής μουσική της εποχής, η grunge υιοθέτησε μια πιο DIY προσέγγιση, με τις ηχογραφήσεις να πραγματοποιούνται συχνά σε γκαράζ ή μικρά στούντιο. Αυτό συνετέλεσε στον αυθεντικό και χοντροκομμένο ήχο της.
Παραμορφωμένες κιθάρες: Τα παραμορφωμένα riff κιθάρας δημιούργησαν έναν επιθετικό και, ταυτόχρονα, μελωδικό τόνο, δίνοντας στη grunge την ξεχωριστή ηχητική της ταυτότητα.
Στίχοι: Οι στίχοι συχνά αφορούν σε θέματα αποξένωσης, κοινωνικής απομόνωσης, αγωνίας και ενδοσκόπησης. Αντικατοπτρίζουν μια αίσθηση απογοήτευσης από την κυρίαρχη κουλτούρα και τις προκλήσεις της, εκάστοτε, σύγχρονης ζωής, μιλώντας στην ψυχή, κυρίως, της νεολαίας.
Φωνητικά: Τα φωνητικά έχουν συχνά μια ραθυμία, μια τεταμένη και σκληρή χροιά. Αυτή η δυναμική φωνητική προσέγγιση συμπληρώνει τα έντονα συναισθήματα που μεταφέρονται από τους στίχους.
D.I.Y. αισθητική: Το D.I.Y. ήταν εξέχον στην κουλτούρα της grunge, με πολλά συγκροτήματα να ηχογραφούν, να παράγουν και να διανείμουν μόνα τους τη μουσική τους.
Αντιεμπορικότητα: Η grunge εμφανίστηκε ως αντίδραση ενάντια στην εμπορευματοποιημένη και glamour μουσική σκηνή της εποχής. Πολλά grunge συγκροτήματα εξέφρασαν την επιθυμία να διατηρήσουν την αυθεντικότητά τους και να αντισταθούν στις πιέσεις της mainstream συμμόρφωσης.
Από την αφάνεια στην κορυφή
Η grunge ξεκίνησε ως μέσο έκφρασης κάποιων πιτσιρικάδων στο Seattle, που ανήκαν στη μεσαία τάξη της συντηρητικής αμερικανικής κοινωνίας. Το Seattle, μέχρι τότε, ήταν άγνωστο στην «πιάτσα» της μουσικής βιομηχανίας, μιας και όλα τα φώτα ήταν στραμμένα στις σκηνές της Νέας Υόρκης και του Los Angeles.
Η επανάσταση, που ως αφετηρία είχε παλιά γκαράζ, δεν άργησε να γίνει γνωστή και να εξαπλωθεί, ξεπερνώντας τα σύνορα των ΗΠΑ. Η από στόμα σε στόμα διάδοση του ήχου του Seattle τράβηξε την προσοχή του Τύπου, ειδικά στο Ηνωμένο Βασίλειο, προσελκύοντας στη συνέχεια την αμερικανική δισκογραφική βιομηχανία, που διψούσε για κάτι φρέσκο.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, πολλές από τις πιο δημοφιλείς grunge μπάντες, συμπεριλαμβανομένων των Alice in Chains και Screaming Trees, είχαν υπογράψει συμβόλαιο σε μεγάλες δισκογραφικές. Η τεράστια εμπορική επιτυχία του άλμπουμ των Nirvana, Nevermind, κατάφερε, μάλιστα, να πάρει την πρώτη θέση στα charts, εκθρονίζοντας τον «Βασιλιά της Pop», Michael Jackson.
Όλη αυτή η φρενίτιδα γύρω από τη σκηνή του Seattle, οδήγησε στη συμβολοποίηση των συγκροτημάτων που την αντιπροσώπευαν, αγγίζοντας ανθρώπους ανεξαρτήτως ηλικίας και κοινωνικής τάξης, που ήθελαν να κάνουν τη δική τους επανάσταση. Ο αντίκτυπός τους ξεπέρασε τα μουσικά σύνορα, επηρεάζοντας σημαντικά τη μόδα, την τέχνη, αλλά και τις συμπεριφορές.
Η grunge σήμερα
Δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν ότι μαζί με τον θάνατο του Kurt Cobain, το 1994, πέθανε και η grunge. Πολλά συγκροτήματα διαλύθηκαν, άλλα άλλαξαν μουσική κατεύθυνση, και κάποια, λίγα, συνεχίζουν ακόμη και σήμερα να είναι ενεργά δισκογραφικά. Μεταξύ τους είναι οι πρωτεργάτες Pearl Jam και Alice in Chains, χωρίς, βέβαια, τον αξεπέραστο Layne Staley… Αυτό που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει, είναι η τεράστια επιρροή και κληρονομιά της grunge σκηνής στην ιστορία της μουσικής. Σηματοδότησε μια νέα εποχή, λειτουργώντας ως γροθιά στο κατεστημένο, αποτέλεσε τη βάση για τη δημιουργία νέων υπο-ειδών της rock σκηνής, όπως η Post-grunge, και συνεχίζει, μέχρι και σήμερα να εμπνέει όχι μόνο μουσικούς και κοινό, σε ολόκληρο τον πλανήτη, αλλά και άλλες εκφάνσεις της τέχνης και της καθημερινής ζωής.
Για κλείσιμο, μια μικρή λίστα με αγαπημένα grunge κομμάτια:
