Η Ήπειρος είναι γεμάτη πέτρινα γεφύρια που στέκονται αιώνες, αφηγούνται ιστορίες εμπόρων, ταξιδιωτών και κοινοτήτων που τα χρησιμοποιούσαν. Σήμερα, πολλά από αυτά κινδυνεύουν από τη φθορά του χρόνου, την αδιαφορία και τις ακραίες καιρικές συνθήκες. Οι προσπάθειες διάσωσής τους είναι αγώνας για να σωθεί ένα κομμάτι ζωντανής ιστορίας.
Τα πέτρινα γεφύρια ως μνημεία μνήμης
Τα γεφύρια της Ηπείρου δεν είναι απλώς κατασκευές· είναι σύμβολα συλλογικής μνήμης. Κατασκευασμένα κυρίως τον 18ο και 19ο αιώνα, συνέδεαν κοινότητες, διευκόλυναν το εμπόριο και αποτελούσαν τόπους συνάντησης. Το κάθε γεφύρι έχει τη δική του ιστορία, συχνά συνδεδεμένη με θρύλους, όπως το ξακουστό γεφύρι της Άρτας.
Η τέχνη της πέτρας
Οι μαστόροι της πέτρας χρησιμοποίησαν τοπικά υλικά και παραδοσιακές τεχνικές, δημιουργώντας γεφύρια που δένουν απόλυτα με το φυσικό τοπίο. Οι τοξωτές κατασκευές τους είναι δείγματα υψηλής αρχιτεκτονικής και μηχανικής, αποδεικνύοντας ότι η λαϊκή τέχνη μπορεί να σταθεί ισάξια με τα μεγάλα έργα μηχανικών.
Οι σύγχρονοι κίνδυνοι
Τα τελευταία χρόνια, πολλά γεφύρια υπέστησαν ζημιές από πλημμύρες, όπως το περίφημο γεφύρι της Πλάκας που κατέρρευσε το 2015. Η εγκατάλειψη, η έλλειψη συντήρησης και η κλιματική κρίση επιδεινώνουν τον κίνδυνο. Κάθε απώλεια δεν είναι μόνο αρχιτεκτονική· είναι και απώλεια πολιτιστικής ταυτότητας.
Προσπάθειες διάσωσης
Μετά την κατάρρευση της Πλάκας, ξεκίνησαν συντονισμένες δράσεις αποκατάστασης, με τη συμμετοχή του Υπουργείου Πολιτισμού, πανεπιστημίων και τοπικών φορέων. Χρησιμοποιήθηκαν παραδοσιακές τεχνικές και αυθεντικά υλικά, ώστε η αναστήλωση να είναι όσο πιο πιστή γίνεται. Παράλληλα, οργανώσεις πολιτών και επιστημονικές ομάδες καταγράφουν, μελετούν και προτείνουν σχέδια προστασίας για τα υπόλοιπα γεφύρια.
Η σημασία για το μέλλον
Η διάσωση των γεφυριών δεν είναι μόνο υπόθεση αρχιτεκτόνων και μηχανικών, αλλά και των τοπικών κοινωνιών. Αποτελούν πόλο έλξης για τον τουρισμό, πηγή υπερηφάνειας για τους κατοίκους και «γέφυρα» ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον.
Τα πέτρινα γεφύρια της Ηπείρου είναι κομμάτι της πολιτιστικής μας ταυτότητας και σύμβολα αντοχής στον χρόνο. Η διάσωσή τους είναι ευθύνη όλων μας – κράτους, επιστημόνων και πολιτών. Κάθε γεφύρι που στέκεται όρθιο θυμίζει ότι η ιστορία δεν είναι μόνο να τη διαβάζουμε, αλλά να τη διατηρούμε ζωντανή.
Πηγή: topoguide.gr
