Καθημερινά, οι μαθητές έρχονται αντιμέτωποι με αυξημένες υποχρεώσεις, νέες γνώσεις και την ανάγκη να αντεπεξέλθουν όσο καλύτερα μπορούν στον μαθητικό τους ρόλο.
Αυτό έχει πολλές φορές ως αποτέλεσμα να καταλαμβάνονται από ένα μη ελεγχόμενο και δύσκολα διαχειρίσιμο άγχος, το οποίο κάνει τα πράγματα να φαντάζουν ακόμα πιο δύσκολα από όσο είναι και δημιουργεί ένα επιπλέον εμπόδιο, τόσο στη μαθητική επίδοση, όσο και την προσωπική ευεξία των παιδιών.
Καταρχάς, είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι το άγχος, όταν δεν καταβάλλει τα παιδιά ολοκληρωτικά, δεν είναι απαραιτήτως κακό. Πολλές φορές αποτελεί μία αναγκαία κινητήριο δύναμη που τους δίνει ώθηση να κυνηγήσουν και να πετύχουν τους στόχους τους. Αυτό ονομάζεται εποικοδομητικό άγχος, και χωρίς αυτό δε θα ήταν εύκολο να κινητοποιήσουμε τον εαυτό μας να προσπαθήσει πιο σκληρά, να πετύχει και να χαρεί αφού γευτεί τους καρπούς των επιτυχιών του.
Στην πραγματικότητα, τα προβλήματα δημιουργούνται όταν αυτό το άγχος παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις και μας εμποδίζει να απολαύσουμε την καθημερινότητα. Αυτό το άγχος χαρακτηρίζεται από συνεχείς αρνητικές σκέψεις (πχ. «δε θα τα καταφέρω», «είμαι άχρηστος/η») που φεύγουν πολύ δύσκολα από το μυαλό, όσο και αν προσπαθούμε να τις αγνοήσουμε.
Ταυτόχρονα, μπορεί να συνοδεύεται και από σωματικές ενδείξεις όπως πονοκεφάλους, προβλήματα στη χώνεψη, τάση για εμετό, δύσπνοια και μία γενικότερη αίσθηση κούρασης και αδιαθεσίας.
Είναι σημαντικό για τους μαθητές που αισθάνονται έτσι, να μπορούν να αναγνωρίσουν γιατί συμβαίνει αυτό και να εξερευνήσουν ορισμένα εργαλεία που θα τους κάνουν να νιώσουν καλύτερα. Μερικά από αυτά είναι τα εξής:
Όταν οι μαθητές ήδη βρίσκονται σε μία κατάσταση άγχους:
- Ανάσες και τεχνικές “grounding”: Παίρνουμε βαθιές ανάσες και δίνουμε προσοχή στον αέρα που εισπνέουμε και εκπνέουμε, προσπαθώντας να μη σκεφτόμαστε τίποτε άλλο. Κάποιες φορές, όταν αυτό δεν είναι αρκετό, μπορούμε να ονοματίζουμε ό,τι βλέπουμε γύρω μας (πχ. ένα δέντρο, ένα τετράδιο) για να απομακρύνουμε το μυαλό μας από αυτό που μας αγχώνει.
- Διάλειμμα: Κάνουμε ένα μικρό δεκάλεπτο διάλειμμα από αυτό που μας αγχώνει, εστιάζοντας σε κάτι χαλαρωτικό (πχ. μουσική), ώσπου να επιστρέψουμε με καθαρό μυαλό. Προσοχή στο να μην είναι πολύ μεγάλο το διάλειμμα, γιατί θα έχει αντίθετα αποτελέσματα. Ορίζουμε εκ των προτέρων την ώρα που θα επιστρέψουμε σε αυτό που κάναμε πριν την κατάσταση άγχους, και την τηρούμε ούτως ώστε να μην είναι ακόμα πιο δύσκολο να επανέλθουμε.
- Συνομιλία: Μιλάμε σε κάποιον δικό μας άνθρωπο, που γνωρίζουμε ότι έχει αγχολυτική επίδραση πάνω μας. Αυτός ο άνθρωπος μπορεί, παραδείγματος χάρη, να είναι είτε γονέας, είτε φίλος μας. Και πάλι, προσέχουμε να έχουμε θέσει ένα συγκεκριμένο χρονικό όριο για αυτό και να μην το υπερβούμε.
Όταν το μαθητικό άγχος είναι σε έξαρση στο χώρο του σχολείου:
- Οι μαθητές μπορούν να μιλήσουν στους καθηγητές, ζητώντας τους τη βοήθειά τους σε οτιδήποτε νιώθουν ότι την χρειάζονται. Είναι, άλλωστε, κομμάτι της δουλειάς τους να εξηγούν στους μαθητές πράγματα που μας δυσκολεύουν, ακόμα και στα διαλείμματα, και οφείλουν να το κάνουν με χαρά και χωρίς ίχνος κατάκρισης.
- Οι μαθητές μπορούν να ζητήσουν να μιλήσουν σε σύμβουλο ψυχικής υγείας, αν το θεωρούν απαραίτητο ή/και βοηθητικό. Ό,τι λέμε μαζί του/της παραμένει εμπιστευτικό και, σε περίπτωση που κρίνει πως πρέπει να μοιραστεί κάτι από τα όσα είπαμε με τρίτους, οφείλει να ενημερώσει πρώτα τους μαθητές.
- Τέλος, οι μαθητές μπορούν να απευθυνθούν στη διεύθυνση του σχολείου τους, που είναι εκεί για να τους βοηθήσει σε οτιδήποτε χρειαστούν, σε περίπτωση που η συμβουλή των καθηγητών δεν αποβεί τόσο ωφέλιμη.
Νεφέλη Αναγνωστοπούλου
Ψυχολόγος
https://www.ekthepsy.gr/
